عدس يكي از حبوبات است كه از قديم الايام در اكثر نقاط دنيا كشت مي شده است . گياه شناسان اعتقاد دارند كه عدس حتي قبل از تاريخ نيز وجود داشته است . عدس از نظر مقدر پروتئين بسيار غني است و دربين گياهان فقط لوبياي سويا بيشتر از عدس پروتئين دارد .

عدس دو نوع است:عدس سبز که ریز و درشت دارد وعدس قرمز که آن را لپه مى کنند و به نام «دال» معروف است.عدس به حالت وحشى و خودرو در مناطق آسیاى غربى، یونان، ایتالیا و در تمام مناطق مدیترانه اى کاشته مى شود. در ایران در بیشتر مناطق عمل مى آید و تکثیر آن معمولاً در اوایل بهار صورت مى گیرد. بهترین نوع عدس آن است که سفید، پهن و زودپز باشد و اگر در آب خیس نمایند، سیاه نشود.
عدس از نظر طب قدیم ایران معتدل و خشک است و مانند دیگر گیاهان پوست و دانه آن دارای اثرات متضاد یکدیگر می‌باشد. یعنی پوست عدس گرم و خود عدس قابض است. به عبارت دیگر پوست آن ملین و مغز آن ضد اسهال می‌باشد. عدس یک غذای کامل است و انرژی لازم را برای کارهای بدنی برای انسان تامین می‌کند.

عدس زیاد کننده ترشحات شیر است و مادران شیرده حتما باید از آن استفاده کنند.
عدس را روی پوست ملتهب بگذارید التهاب را برطرف می‌کند.
برای درمان زخمهای دهان و گلو ودیفتری عدس را پخته و آب آنرا غرغره کنید.
برای تقویت معده و برطرف کردن گاز معده عدس پخته را با سرکه میل کنید.
آش عدس با روغن بادام برای دوران نقاهت بهترین غذاست.
پماد در عدس با سرکه برای ترک دست و پا که به علت سرما عارض شده سودمند است.
عدس را می‌توان به عنوان مسهل هم مصرف کرد چون دارای لعاب زیادی است که در درمان ناراحتیهای روده نیز موثر است.
عدس پخته را به عنوان مرهم برای زخم نیز می‌توان بکار برد.
دانه عدس داراى ویتامین هاى «آ»، «ب»، «ث»، «پ پ»، «6B»، «2B»، «1B» و فلزاتى چون آهن و کلسیم و از همه بیشتر فسفر مى باشد و از آلبومین، هیدرات دوکربن،

چربى، آب، سلولز، پتاسیم، منیزیم، ترکیب پروتئین، تریپتونان، ترهئونین، ایزولوسین، لوسین، لیزین، میتونین، سیستین، فنیل آلانین، نیروزین و والین برخوردار است.

عدس از آن دسته دانه هاى خوراکى و مغذى است که خیلى زود مى پزد. لعابدار است و در موارد ناراحتى هاى روده مفید مى باشد.عدس پخته را در هر مرهمى براى پاک کردن زخم هاى بدن به کار مى برند. مسواک زدن با سوخته گردعدس براى سفید کردن دندان مفید است.

عدس نفّاخ، دیرهضم و کاهنده میل جنسى است. زیاده روى در مصرفش، غلیظ کننده خون است و جریان خون را در رگ هاى باریک کُند مى کند و ممکن است موجب کم شدن قوه بینایى، سوزش ادرار، قولنج، ناراحتى هاى عصبى، بند آمدن قاعدگى و درد و شدت بواسیر شود. به همین جهت معمولاً عدس را با روغن کنجد یا روغن بادام و سرکه و سایر مخلفات دیگر طبخ کرده و مى خورند.

بهترین طریقه خوردن عدس ، جوانه آن است که ضمن اینکه معایب فوق را ندارد، محسّنات خوب آن را به مقدار فوق العاده بیشترى نیز به همراه دارد.

ارزش غذایى عدس در هر وعده (یک دوم لیوان)

کالرى 80
کل چربى کمتر از 1 درصد
چربى اشباع صفر درصد
کلسترول صفر درصد
سدیم صفر درصد
کل کربوهیدرات 22 (7 درصد) گرم
الیاف گیاهى خوراکى 11 (44 درصد) گرم
قند صفر درصد
پروتئین 8 گرم
ویتامین «آ» صفر درصد
ویتامین «ث» دو درصد
کلسیم دو درصد
آهن 14 درصد

عدس با تمام مزایایی که دارد نباید زیاد مصرف شود و در خوردن آن اسراف گردد زیرا اولا دیر هضم است و تولید نفخ می‌کند ثانیا قابض است و جریان خون را در رگها آهسته می‌کند. البته می‌توان برای جلوگیری از این عوارض عدس را با روغن کنجد و یا روغن بادام و با سرکه خورد. ضمنا عدس به علت داشتن میکروپروتئین برای افرادی که ناراحتی کلیه دارند، زیانبخش است