درباره چای

گیاه چای با نام علمی (CAMELLA SINENSIS) به‌صورت بوته، درختچه یا درخت وجود دارد....

اگر برای تهیه چای هر سال آن را هرس کنید، به صورت بوته باقی می‌ماند. برگ‌ها همیشه سبز و گل‌ها سفید و معطر هستند.

گیاه چای بیش از یک قرن پیش توسط حاج‌حسین چایکار ملقب به کاشف‏السلطنه به ایران انتقال یافته و ابتدا در لاهیجان و سپس در مناطق شمالی کشور توسعه‌یافته است. برگ‌های عمل آورده شده چای یا همان چای سیاه بیش از 5 هزار سال است که به‌عنوان نوشیدنی مورد استفاده انسان‌هاست.

موطن اصلی چای کشور چین است که از آنجا احتمالا به هندوستان و سپس به نواحی دیگر جهان گسترش یافته است. در صورتی که برگ چای پس از چیدن بلافاصله خشک شود، چای سبز تولید می‌شود و اگر پس از چیدن عملیات تخمیر (پلاسیدن) روی آن صورت گیرد و سپس خشک شود، چای سیاه یا چای معمولی تولید می‌شود. نوعی چای هم در چین وجود دارد که به‌صورت نیمه تخمیر (تخمیر ناقص) تولید می‌شود که به نام اولانگ مشهور است.

چینی‌ها مصرف چای را در درمان سرطان موثر می‌دانستند. در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی که در ژاپن، چین، آمریکا و اروپا روی چای انجام شده، نشان‌دهنده آن است که مصرف چای خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان را کاهش می‌دهد. این مساله را به پلی‌فنل‌های چای مرتبط دانسته‌اند.

در حال حاضر، مناطق وسیعی از چین، هندوستان، ویتنام، برمه، اندونزی و سریلانکا زیر کشت چای است. مهم‌ترین ترکیبات چای متیل گزانتین‌ها هستند. این گروه شامل کافئین (تئین) به میزان تا 40 درصد و مقدار کمتری از نئوپرومین و تئوفیلین است. همچنین پلی‌فنل‌ها که تانن‌ها جزو آنها هستند میزان 10 تا 20 درصد ترکیبات چای را تشکیل می‌دهند. ترکیبات دیگر شامل عطر چای، قندها، اسیدها، فلاونوییدها، فلوراید، ویتامین‌های گروه B و فیبر هستند.

مهم‌ترین آثاری که تاکنون از چای مورد تایید منابع علمی قرار گرفته است، شامل آثار ضدآمیبی، ضددرد، ضدآلزایمر، ضدباکتری، ضدآرتریت، ضدسرطان، ضدافسردگی، ضد سم، ضداکسیدان، قابض، مقوی قلب، محرک، ادرارآور، کاهش دهنده پرفشاری خون، محرک ایمنی بدن، کاهش دهنده چربی خون، محرک تنفس، ضدسرطان، ضدویروس، ضداسپاسم، ضداحتقان، ضدموتاژن و محافظ کبد است.

منبع : سلامت - نويسنده : دکتر محمدحسين صالحي سورمقي گياه‏شناس و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران